Altında işçilik hesaplama ile bu bedeli altının değerinden düşme işlemi kuyumcu yada sarraflarda hurda altın alımı denilen standart bir ticari mantıkla yapılır. Takı, yüzük, bilezik, kolye ve süs eşyaları ile altın kaplama ürünlerde işçilik ücreti altınınızın toplam ağırlığı üzerinden hesaplanır ve has altın değerinizden düşülerek hurda altın tanımıyla alınır. İşçilik ücreti has altın ve yatırım altınlarında (Has altın, Külçe, Minibar, Cumhuriyet altını) düşülmez ancak buna rağmen bu altınlarda dahi işçilik hesaplayıp düşenler bizde ve dünyanın her ülkesinde vardır. Altını ayrıştırmada verilecek fire ve kayıplar da bu hesaba dahil edilir. Satıcı bunları bilerek altın takısını bozdurmalı yada yatırım altınını satmalıdır. Altında işçilik ücreti gram başına toplam ağırlık üzerinden hesaplanır, has altın miktarı üzerinden hesaplanmaz. Bu durum satıcının zararına ve adil değilmiş gibi gözükebilir ancak hurdayı tekrar eritmek altının saf kısmını alaşımdan ayırmak zor ve masraflıdır. Aradaki fark kuyumcu yada sarrafın ticari kar marjıdır. Olmalıdır. Bu ticari mantık neredeyse tüm dünyada da böyledir. Sarraf has altın ağırlığı üzerinden işçilik hesaplamış olsaydı altınla karışık metalin ayrıştırılması işlem ücretini rafineriye kendisi ödeyecek ti, fire ve kayıplarda eklenince zarar edecekti. Bu durumda sarraflık yapmanın anlamı kalmayacaktı. Altında işçilik bedeli modele göre değişir düz modellerde en düşüktür (örneğin: burma bilezikte yüksek, düz bilezikte düşük). 2025 yılı itibariyle bu kesinti genelde gram başı 50–150 TL arasıdır.
Örnek-1: Gram altın kuru 4.000₺ olduğu bir günde 60 gram 22 ayar düz bileziğinizi bozdurmak istediniz. Altınınızı bozduracağınız kuyumcu yada sarraf gram başına 100₺ gibi bir işçilik ücretiyle size şu hesabı yaparak fiyat teklif edecektir; Önce Altında ayar kavramının temelini bilin: 24 tam saflık kabul edildiğinden 22/24= 0,916 gr yada 916,6 milyem (mgr) saf karşılıktır. Her ayar 24 e oranlanarak o ayar yani karat altının saflık milyemi yani 1 gramındaki miligram saf miktarı belirlenir. Buna göre örnekteki bilezik için kuyumcu;
- Önce has altın miktarını ve canlı kurdan değerini hesaplayacak: 60 gr X 0.916= 54,96 gr ı has altındır. Bunun canlı kura göre piyasa değeri ise 54,96 gr X 4.000₺= 219.840₺ dır. Bu bileziğinizin o anki has altın (alaşımsız) piyasa değeridir.
- Sonra işçilik ücretini 60 gr üzerinden hesaplayacak ( 60 gr X 100₺=6.000₺) ve bunu has altın varlığınızdan düşecektir: 219.840₺-6.000₺=213.840₺ size teklif edeceği en düşük rakam olacaktır, olmalıdır! Değilse ve daha düşük ise bu durumda gram işçilik ücretini daha yüksek yani 100₺ değil de 150₺ gibi hesaplıyor olabilir. İşte tam bu noktada kendi yararınıza en düşük gram başı işçilik ücretini teklif ederek en yüksek rakamı veren bir kuyumcu aramanız gerekir. Unutmayın ki has altın tutarınızın teklif alacağınız diğer her yerde aynı hesaplanıyor olması şarttır. Yada bu noktada >> Has altın değeri hesaplayıcımızı günlük canlı kuru girerek kendiniz hesaplayıp öyle çarşıya çıkın ki sebepsiz tatsızlıklar yaşamayın. Kuyumcu yada sarraflar örnekte verdiğimiz işlemi ayrı ayrı yapmak yerine şimdilerde 22 ayar bilezik alış kuru diye icat edilen rakamla bir defada hesaplama kolaylığına girmişlerdir. Bu nedenle aslında tek dünya tek altın fiyatı varken sanki ayrı ayrı alış satış fiyatları varmış gibi yada 22 ayarın alış kuru satış kuru gibi envai çeşit yeni kurlar icat edilmiştir. Altınınızı satarken yada bozdururken böylesi kurlar yada fiyatlarla uğraşmak yada bilmek zorunda değilsiniz. Altın satarken yada bozdururken altınınızın ayar damgasını okuyup mutfak tartısında yaklaşık ağırlığını ölçeminiz ve sonra Has Altın Değeri Hesaplayıcımızı kullanmanız dahi bugünkü canlı gram altın kurundan size yaklaşık varlığınızın kıymetini söylemeğe yeter. Altınınızın tartı ve ayarından emin olduktan sonra geriye size çarşıda en düşük işçilik ücretini uygulayacak birini aramak kalır. Altın satarken değer kaybeder mi? sorusunun yanıtı ise altını aldığınız gün ile sattığınız gün arasındaki canlı kurdan has altın değerinize bağlıdır. Takınızı alırken ödediğiniz gram işçilik bedeli + kar + satarken düşülecek gram işçilik bedeli = ₺ toplam tutarının size teklif edilen has altın değerinizi karşılıyor yada daha düşük kalıyor olması gerekir ki zararına satış yapmamış işçilikten kaybetmemiş olasınız. Elbette geçmiş yıllarda aldığınız altın takının fiyatını ve günlük kurunu hatırlayamıyor olabilirsiniz. Eğer toplam ödediğiniz fiyatı hatırlıyorsanız bu durumda dünya altın borsası sayfamızdan geçmişe giderek o tarihteki altın kuruna göre has altın değerinizi hesaplayabilir üzerine ne kadar işçilik ve kar ödemiş olduğunuzu yani yaklaşık maliyetinizi bulabilirsiniz. Bunun yararı altın satışınız acil değilse kur un maliyetinizi karşılayacak rakama gelmesini beklemeğe tahammülü gösterecektir. Altının hangi türünü alırsanız alın o günkü kuru ve ödediğiniz toplam tutarı not ederek saklamak en doğru olandır. Çünkü ödediğiniz toplam tutarı has altın miktarınıza bölerek ileriye dönük satış kur rakamını bulursunuz. Kur o rakama gelince satmayı düşünürsünüz. Eğer bu bir takı ise yaklaşık işçilik bedelininde düşüleceğini hesaba katmayı unutmayın!
Örnek-2: 30 gram 22 ayar bileziğinizi geçmişte 120.000₺ ya aldığınızı ve şimdi güncel gram altın kuru 4.000₺ iken satacağınızı düşünelim. Zarar edecek misiniz bakalım! Kuyumcu size şu hesabı yaparak teklif verecektir; 30 gr x 0,916=27,48 gr (has miktar) x 4.000₺=109.920₺ has altın değeriniz. İşte zarar buradadır! Has altın değeriniz ödediğiniz rakamı karşılamaya yetmiyor! Kuyumcu bu varlığınızdan gram başına işçilik ücretini düşecektir; 30 gr x 150₺ işçilik= 4.500₺ işçilik bedelini has altın tutarınızdan düşecek 109.920-4.500₺=105.420₺ teklif edecektir. İkinci zararda buradadır. Eğer altın bileziğinizi satarsanız güncel has altın varlığınız için ödediğiniz 120.000₺ değerinin altında bir rakama verdiğiniz için 15.000₺ kesin zarar edeceksiniz. Kuyumcu yada sarraf sizden gram başına 150₺ işçilik bedelini hiç düşmese dahi vereceği teklif en iyi koşulda 109.920₺ nın üzerinde olamayacaktır çünkü bu durumda o zarar edecektir. Peki zarar etmeden bileziğinizi satmak için ne yapmalısınız ona bakalım. Çözüm gram altın kurunun yükselmesini beklemektir. O halde zararsız satış için kurun en az kaç ₺ olmasını beklemeniz gerekir? Hesap ve çözüm kolaydır yanıtı maliyet fiyatınızdır. İşçiliksiz en az 120.000₺/27,48 gr= 4367₺ olmasını bekleyecek yada işçilik ücretinden de kaybınız olmasın istiyorsanız bu durumda hesabınızı aldığınız fiyata işçilik bedelini ekleyip 120.000₺+4.500₺=124.500₺ sonucu has altın miktarınıza oranlayarak 124.500₺/27,48gr=4.530₺ ya altının gram kurunun gelmesini beklemeniz gerekir ki işçilik dahil hiç zarar etmeden satış yapasınız. Altında işçilik hesaplama ve bedelden düşerek fiyat teklif etme işte bu yöntemle yapılır. Ticari kural, yöntem ve mantık budur. Tüm dünyada da böyledir. Çünkü kullanılmış bileziğinizi sizden hurdaya alan sarrafta alaşımın has miktarını ayırtmak için rafineriye ödeme yapacaktır ve bir miktarda firesi yani kaybı olacaktır.
Altın satarken yada bozdurmadan önce ne yapmalıyım? İster altın alıcısı ister satıcısı olun >>KÜLÇE-MİNİBAR-ALTIN TAKI yada >>CUMHURİYET ALTINLARI için Has Altın Değerini canlı kuru girip öğrenin bu değerin altına da asla işlem yapmayın!
Altında işçilik maliyetleri, altın takılara harcanan zaman, emek, masraf, atölye giderleri, malzeme, el yapımı yada seri üretim olması, tasarımın zorluğu, üretim tekniği, marka değeri ile belirlenir. Çarşıya çıktığınızda sadece altın takınızın gram fiyatının karşılığını düşünmeyin. Altınınıza farklı fiyat verilmesinin nedeni maliyet hesabına etkiyen sıralı saydığımız bu değişkenlerdir. Kira giderleri yüksek bir avm kuyumcusunun bir başkasına göre 5 gr minibar için dahi yüksek yada düşük fiyat vermesine her zaman kötü niyet yüklemeyin. Maliyetleri açıkça konuşun, uzlaşın. Ya öğrenin! Ya kabullenin!